1. Xe bán tải là xe gì?
Trong những năm gần đây, nhu cầu mua xe bán tải ở Việt Nam đã tăng lên đáng kể. Dòng xe này không chỉ được ưa chuộng bởi sự linh hoạt và tiện ích, mà còn trở thành một món đồ chơi phổ biến của các quý ông, giúp họ thể hiện cá tính và phong cách riêng.
Trước khi tìm hiểu Tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố, chúng ta hãy cùng khám phá xe bán tải là gì? Xe bán tải hay còn gọi là "pickup truck", là sự kết hợp giữa xe tải chở hàng và xe du lịch gia đình với thiết kế có khoang chở hành khách phía trước và thùng hàng phía sau.
Thông thường, xe bán tải dài khoảng 5m, cao và rộng khoảng 1m8. Khoang hành khách có thể chứa tối đa 5 người, chiếm hơn 2/3 diện tích xe. Phần thùng xe phía sau thường dài khoảng 1m, cao từ 45 đến 50 cm, là nơi chứa hàng hóa hoặc vật dụng lớn.
Từ ngày 1/7/2020, những xe bán tải có khối lượng chuyên chở trên 950kg sẽ được coi là xe tải và chỉ được phép hoạt động trong khung giờ dành cho xe tải, thay vì di chuyển tự do như trước.
Theo quy định hiện hành ở Việt Nam, xe bán tải sử dụng biển số có ký hiệu C hoặc H để phân biệt với xe con, trong khi xe con thường có biển số với ký hiệu A, E hoặc F.
2. Tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố?
Sự xuất hiện ngày càng nhiều của xe bán tải trong đô thị đang dẫn đến nhiều hệ lụy về giao thông và môi trường. Lý do tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố xuất phát từ những nguyên nhân sau:
- Kích thước lớn và trọng lượng nặng
Lý do chính tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố là vì xe bán tải thường có chiều dài khoảng 5,3 mét và nặng khoảng 2,2 tấn. So với các xe sedan hạng trung hoặc hạng vừa, xe bán tải chiếm nhiều diện tích hơn, gây khó khăn trong việc di chuyển và đỗ xe trong những khu vực chật hẹp, đặc biệt ở các thành phố đông đúc như Hà Nội hay thành phố Hồ Chí Minh.
Bên cạnh đó, xe bán tải thường có nhiều điểm mù, rất nguy hiểm cho những tài xế chưa có nhiều kinh nghiệm, khiến việc lùi xe hoặc lái xe trong không gian hạn chế trở nên rủi ro hơn.
- Hệ thống treo cứng
Xe bán tải sử dụng hệ thống nhíp, một bộ phận giảm xóc bao gồm các tấm thép xếp chồng lên nhau. Hệ thống này được thiết kế để chịu tải trọng lớn, vì vậy khi xe không chở hàng, hệ thống treo có thể cứng và gây ra cảm giác không thoải mái khi lái xe trên những đoạn đường dài hoặc đường gồ ghề.
- Tiêu thụ nhiên liệu cao trong thành phố
Xe bán tải thường được trang bị động cơ diesel với công suất và mô-men xoắn cao, dẫn đến việc tiêu thụ nhiều nhiên liệu hơn khi lái trong thành phố.
- Ô nhiễm môi trường
Xe bán tải thường sử dụng động cơ dung tích lớn, thải ra lượng khí CO2, bụi mịn cao hơn so với xe du lịch, góp phần gia tăng ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Đây là một trong những lý do chính tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố.
3. Quy định cấm xe bán tải đi trong thành phố có từ khi nào?
Theo quy chuẩn mới, có hiệu lực từ ngày 1/7/2020, một số loại xe bán tải bị hạn chế di chuyển trong đô thị do quy định về khối lượng hàng chuyên chở. Trước khi quy chuẩn này được áp dụng, các loại xe bán tải được coi là xe con nếu có khối lượng chở hàng dưới 1.500 kg và số chỗ ngồi ít hơn 5. Nhờ vậy, xe bán tải có thể tự do đi lại trong thành phố vào bất cứ thời gian nào trong ngày.
Tuy nhiên, theo quy định mới, xe bán tải, xe tải VAN có khối lượng chở hàng dưới 950kg và xe 3 bánh có trọng lượng thân xe hơn 400 kg được coi là xe con. Còn những xe bán tải và xe tải VAN có khối lượng chở hàng từ 950 kg trở lên sẽ được coi là xe tải. Do đó, những xe tải nhỏ, xe bán tải hoặc xe VAN có khối lượng chuyên chở trên 950 kg sẽ bị hạn chế di chuyển trong các khu vực đô thị đông dân cư hoặc những thành phố lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Ngoài những lý do tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố, bạn cần lưu ý những loại xe được coi là xe tải chỉ có thể đi vào đô thị trong những khung giờ quy định và phải tuân thủ quy tắc làn đường. Theo quy chuẩn mới, nhiều loại xe tải nhỏ có khối lượng chuyên chở 1,5 tấn cũng bị hạn chế do phải tuân thủ các quy định dành cho xe tải. Tài xế và chủ xe phải tuân thủ giới hạn tốc độ, làn đường và khung giờ hoạt động trong thành phố. Nếu không tuân thủ, họ có thể bị xử phạt hành chính.
4. Thành phố Hà Nội và Hồ Chí Minh cấm xe tải lưu thông vào thời gian nào?
Để giảm thiểu tình trạng ùn tắc giao thông trong các thành phố, đặc biệt là ở các đô thị lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, việc áp dụng khung giờ cấm xe tải là điều cần thiết. Tuy nhiên, các quy định này không hoàn toàn cấm xe tải mà chỉ hạn chế hoạt động theo những khung giờ nhất định. Vì vậy, các tài xếp cần nắm rõ lý do tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố và thời gian được phép lưu thông.
Tại Hà Nội
- Xe tải 1,25 tấn: Xe tải có tải trọng 1,25 tấn bị cấm lưu thông vào giờ cao điểm, từ 6:00 đến 9:00 và từ 15:00 đến 21:00. Ngoài khung giờ này, xe tải được hoạt động bình thường.
- Xe tải dưới 2,5 tấn: Xe tải có trọng lượng trên 1,25 tấn nhưng dưới 2,5 tấn chỉ được phép di chuyển từ 21:00 đến 6:00. Nếu muốn lưu thông ngoài khung giờ này, cần có giấy phép đặc biệt.
- Xe tải từ 2,5 tấn đến 10 tấn: Cấm lưu thông từ 6:00 đến 21:00. Ngoài thời gian này, xe tải được phép hoạt động trong thành phố.
- Xe tải trên 10 tấn và xe siêu trường siêu trọng: Phải có giấy phép từ cơ quan chức năng và chỉ được lưu thông trong thành phố từ 21:00 đến 6:00.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh
- Xe tải nặng: Khung giờ cấm được rút ngắn từ 6:00 đến 22:00 (trước đây là từ 6:00 đến 24:00). Ngoài khung giờ này, xe tải nặng vẫn được phép di chuyển trên một số tuyến đường hành lang được quy định cụ thể.
- Xe tải nhẹ: Khung giờ cấm được mở rộng, cấm từ 6:00 đến 9:00 và từ 16:00 đến 20:00 (trước đây là từ 6:00 đến 8:00 và từ 16:00 đến 20:00). Ngoài hai khung giờ này, xe tải nhẹ vẫn được phép lưu thông bình thường.
5. Các loại xe bán tải không bị ảnh hưởng bởi quy chuẩn mới
Ngoài những lý do tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố, có một số loại xe bán tải không bị cấm lưu thông trong thành phố theo quy định mới.
Hầu hết các mẫu xe bán tải phổ biến hiện nay như Mazda BT-50, Mitsubishi Triton hay Ford Ranger có tải trọng chuyên chở dưới 950 kg, nên không bị ảnh hưởng bởi quy định mới. Một số phiên bản của Ford Ranger, như XLS sản xuất năm 2013 với khối lượng chuyên chở 991 kg, hoặc đời 2015 với 957 kg, sẽ không còn được coi là xe con kể từ 1/7/2020. Ngược lại, các phiên bản từ năm 2016 trở đi, với khối lượng chuyên chở 927 kg, vẫn được xem là xe con.
Mitsubishi Triton GLS đời 2010, với khối lượng chở hàng hơn 600 kg và các mẫu xe van nhỏ như Kia Morning, Chevrolet Spark, đều có khối lượng chuyên chở dưới 950 kg, nên không bị hạn chế theo quy định mới. Các dòng xe tải bé của Suzuki như Carry, Window Van, Blind cũng hưởng lợi từ quy chuẩn mới vì tải trọng cho phép dưới 950 kg.
Hiểu được lý do tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố, một số chủ xe đã tìm cách lách luật bằng cách lắp thêm nắp thùng xe để giảm khối lượng chở hàng xuống dưới 950 kg. Tuy nhiên, việc này không được Cục Đăng kiểm chấp nhận, vì khối lượng chở hàng được xác định từ thông số kỹ thuật do nhà sản xuất cung cấp, không phụ thuộc vào các thay đổi sau này.
Dù có lắp thêm nắp thùng, khối lượng chở hàng vẫn do nhà sản xuất quy định và được xác định khi đăng ký xe. Nếu bị phát hiện, những xe bán tải hoặc van có khối lượng chở hàng trên 950 kg đi vào khu vực cấm xe tải sẽ bị phạt.
6. Mức xử phạt khi xe bán tải vượt quá trọng tải
Quy định các mức xử phạt đối với người điều khiển xe tải, máy kéo hoặc xe tương tự nếu chở hàng vượt trọng tải cho phép như sau:
- Phạt từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng: Nếu xe kéo theo rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc có khối lượng toàn bộ vượt quá mức cho phép từ 10% đến 30%.
- Phạt từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng: Nếu khối lượng toàn bộ của rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc vượt quá mức cho phép từ 30% đến 50%.
- Phạt từ 5.000.000 đồng đến 7.000.000 đồng: Nếu khối lượng toàn bộ vượt quá mức cho phép từ 50% đến 100%.
- Phạt từ 7.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng: Nếu khối lượng toàn bộ vượt quá mức cho phép từ 100% đến 150%.
- Phạt từ 8.000.000 đồng đến 12.000.000 đồng: Nếu khối lượng toàn bộ vượt quá mức cho phép trên 150%.
Các mức phạt này áp dụng cho việc điều khiển xe kéo theo rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc khi khối lượng chở hàng vượt quá giới hạn quy định trong giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe.
7. Biển cấm xe tải như thế nào?
Ngoài việc tìm hiểu tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố, tài xế cần phải chú ý đến biến báo cấm xe tải để tránh bị vi phạm và xử phạt. Kể từ ngày 1/7/2020, theo quy chuẩn mới 41/2019, biển báo P.106b là loại biển cấm xe tải phổ biến trên đường. Biển này cấm mọi loại xe tải, kể cả xe máy kéo và xe máy chuyên dụng, ngoại trừ các xe ưu tiên.
Biển báo P.106b có dạng hình tròn, viền đỏ, nền trắng. Bên trong là hình ảnh xe tải màu đen với một vạch đỏ chéo từ góc trên bên trái xuống góc dưới bên phải. Trên thân xe có số và chữ thể hiện trọng tải được phép, ví dụ như "5T" cho 5 tấn hoặc "2,5T" cho 2,5 tấn. Biển báo này thường được đặt tại các khu vực có cầu cũ, đang xuống cấp hoặc ở lối vào đô thị.
Biển báo P.106a cấm xe tải chuyên chở từ 1,5 tấn trở lên, còn P.106b cấm xe tải chở hơn 3 tấn. Do đó, nếu xe tải có khối lượng chuyên chở vượt 3 tấn, thì không được phép đi vào khu vực có biển báo này, bất kể trọng lượng của xe.
Với những thông tin chúng ta đã tìm hiểu, bạn đã có thể giải đáp cho thắc mắc Tại sao xe bán tải không được đi trong thành phố. Việc hạn chế lưu thông xe bán tải trong thành phố là một biện pháp thiết yếu nhằm giải quyết các vấn đề về giao thông, môi trường, mang lại nhiều lợi ích cho người dân và góp phần xây dựng môi trường sống an toàn, xanh, sạch, đẹp.